โซเดียมไบคาร์บอเนต (sodium bicarbonate) (โซดาแอช) เกรดอาหาร
โซเดียมไบคาร์บอเนต (อังกฤษ: sodium bicarbonate;
ชื่อตาม IUPAC: โซเดียมไฮโดรเจนคาร์บอเนต) หรือ โซดาทำขนม (baking soda) เป็นสารประกอบที่มีสูตรเคมีคือ NaHCO3 มีเลขอีคือ E500 ลักษณะเป็นผงสีขาว มีรสเค็มคล้ายโซเดียมคาร์บอเนต มีการใช้โซเดียมไบคาร์บอเนตมาตั้งแต่สมัยอียิปต์โบราณ ในรูปของเนตรอน (natron) นำไปใช้ในหลากหลายอุตสาหกรรม
ชื่อตาม IUPAC : โซเดียมไฮโดรเจนคาร์บอเนต
ชื่ออื่น. : โซเดียมไบคาร์บอเนต
ไบคาร์บอเนตของโซดา
โซดาทำขนม
โซเดียมไฮโดรเจนคาร์บอเนต
นาห์โคไลต์
คุณสมบัติ
สูตรเคมี : NaHCO3
มวลต่อหนึ่งโมล : 84.007 g/mol
ลักษณะทางกายภาพ : ของแข็งผลึกสีขาว
ความหนาแน่น : 2.159 g/cm3, solid.
จุดหลอมเหลว : Decomposes around 50 °C
ความสามารถละลายได้ในน้ำ : 7.8 g/100 ml (18 °C)
ลักษณะทางชีวภาพของโซเดียมไบคาร์บอเนต
มีลักษณะเป็นผลึกสีขาวที่ละลายน้ำได้ดี มีความเป็นด่าง เมื่อทำปฏิกิริยากับส่วนผสมที่เป็นกรดในส่วนผสมของเหลวก็จะทำให้เกิดก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ (CO2) จนทำให้เกิดฟองก๊าซ
การใช้งานโซเดียมไบคาร์บอเนต
* อุตสาหกรรมอาหาร ทำขนมหวาน ขนมปัง ให้ฟูและขยายสวยงาม น่ารับประทาน
* อุตสหกรรมน้ำยาทำความสะอาดใช้เป็นส่วนผสมในสารทำความสะอาด ใช้ปรับความเป็นกรดด่างของบ่อน้ำ
* อุตสหกรรมดับเพลิง ในการดับเพลงใช้โซเดียมไบคาร์บอเนต ในอุตสาหกรรมเครื่องดับเพลิงชนิดเคมีแห้ง
* อุตสาหกรรมยา โซเดียมไบคาร์บอเนต ใช้ในการผลิตยาเม็ดที่คนทั่วไปรู้จักในชื่อ โซดามิ้นท์ / โซดามินท์ / โซดามินต์ (Sodamint) โดยมีไว้ใช้สำหรับรักษาภาวะความเป็นกรดเกินของร่างกายและภาวะอาหารไม่ย่อย เป็นต้น
ข้อแตกต่าง : โซเดียมคาร์บอเนตและโซเดียมไบคาร์บอเนตจะมีความเป็นด่างสูง แต่โซเดียมไบคาร์บอเนตจะมีความเป็นกรดมากกว่าโซเดียมคาร์บอเนต
ผงฟูกับเบกกิ้งโซดาต่างกันยังไง
เบกกิ้งโซดา คือ โซเดียมไบคาร์บอเนต (Sodium bicarbonate)
ผงฟู คือ โซเดียมไบคาร์บอเนต (Sodium bicarbonate) + สารที่มีฤทธิ์เป็นกรด (เช่น Cream of tartar, Disodium pyrophosphate) + แป้งข้าวโพด (Corn starch)
สรุป ทั้งเบกกิ้งโซดา (Baking Soda) และผงฟู (Baking Powder) ต่างก็เป็นสารที่ช่วยทำให้ขนมขึ้นฟูได้ แต่โดยมากแล้วจะนำมาใช้ในโอกาศที่แตกต่างกัน โดยผงฟูนั้นสามารถนำมาใช้แทนเบกกิ้งโซดาได้ในบางกรณี* แต่เบกกิ้งโซดาเพียงเดี่ยว ๆ จะไม่สามารถนำมาใช้แทนผงฟูได้เลย เพราะต้องเพิ่มสารที่มีฤทธิ์เป็นกรดและแป้งข้าวโพดเข้าไปด้วย
หมายเหตุ : ผงฟูจะมีปริมาณที่จะเกิดปฏิกิริยาน้อยกว่าเบกกิ้งโซดา 4 เท่า พูดง่าย ๆ ก็คือ เบกกิ้งโซดาเพียว ๆ จะมีความเข้มข้นมากกว่าผงฟูประมาณ 4 เท่าครับ ถ้าจะใช้ผงฟูแทนเบกกิ้งโซดาก็กะใช้ในขนาดที่เหมาะสมด้วยครับ
